وقتی که در موبایل یا تلویزیون فیلمی را دانلود می کنید و می بینید یا حتی به صورت آنلاین تماشا می کنید، همه این ویدیوها از انواع مختلفی از format ها با ویژگی های خاص خودشان ساخته شدند. شناخت این فرمت ها برای تدوینگرها، فیلم بردارها و حتی متخصصین حوزه دوربین های مداربسته نیز اهمیت دارد. در این مقاله از نمایندگی دوربین مداربسته برایتون، شما با انواع فرمت فیلم (extenstion ها)ی فیلم، ویژگی ها و البته بهترین فرمت فیلم برای موبایل و کامپیوتر اشنا می شوید.

فرمت ویدیو چیست؟

هر ویدیو یا بهتر بگوییم، هر فرمت ویدیو از دو بخش تشکیل شده است. اول محفظه (Container) و دوم کُدِک (Codec) که در ادامه به توضیح هر کدام می پردازیم.

محفظه (Container) ویدیو

کدک ها باید در یک ظرف یا محفظه نگه داری شوند. کانتینر در واقع همان فرمت ویدیویی است که صدا، زیرنویس، ویدیو و دیگر ویژگی ها و متادیتا های ویدیو را در خودش جا داده است. به عنوان مثال MP4، MKV، MOV و AVI از مرسوم ترین فرمت های ویدیویی هستند.

کُدِک (Codec) چیست؟

کُدک در واقع یک نرم افزار یا سخت افزاری است که وظیفه فشرده سازی و رمزنگاری اطلاعات فایل ها را بر عهده دارد. به زبان ساده تر فایل ویدیو را فشرده می کند یا از حالت فشرده خارج می کند. کلمه کدک از جمع دو کلمه Coder و Decoder ساخته شده است. وظیفه کدک است که تمام meta data های ویدیو را برای بیننده به شکل قابل فهم دربیاورد. خود کدک ها نیز به دو دسته Lossy (با اتلاف) یا Lossless (بدون اتلاف) تقسیم می شوند.

کدک های Lossless اطلاعات ویدویی شما را تمام و کمال (100 درصد) حفظ می کنند و هیچ چیزی را کسر نمی کنند. اما کدک با اتلاف، بخشی از ویدیو را بر اساس میزان فشرده سازی (compression) از بین می برد. این از بین رفتن به معنی حذف شدن بخشی از ویدیو شما نیست. بلکه به معنی فشرده سازی ویژگی های ویدیو مانند bitrate، عمق رنگ، پیکسل ها و … می باشد. کدک با اتلاف، غیرقابل بازگشت است و هرچقدر فشرده سازی شما بیشتر باشد، مقدار بیشتری از ویژگی ها از بین می روند. به عنوان مثال اگر شما یک ویدیو Full HD را با کدک های با اتلاف، فشرده سازی کنید که حجم کمتری داشته باشد، از رزولوشن ویدیو (پیکسل ها)، عمق رنگ ها و … می کاهد تا به شما ویدیویی با حجم دلخواه تحویل دهد.

مقاله پیشنهادی : راهنمای خرید دوربین مداربسته+10 مدل پرکاربرد آن

انواع فرمت ویدیو

فرمت MP4 (MPEG-4)

فرمت MP4 (MPEG-4 Part 14) محبوبترین فرمت ویدیویی دنیاست. این فرمت توسط شرکت اپل این فرمت بخاطر سازگاری با تمامی دستگاه ها و امکان مشاهده ویدیوهای با کیفیت اما با حجم کم تبدیل به پراستفاده ترین فرمت دنیا شده است.

مزایای فرمت MP4:

• سازگاری با تمامی دستگاه های موبایل، کامپیوتر و وب
• از فراداده (Metadata) های مبنی بر فرمت EDP مانند زیرنویس ها، JPEG و PNG پشتیبانی می کند
• فشرده سازی بالا با سایز نسبتا کم

معایب:

• گاهی اوقات ممکن است باعث عدم هماهنگی (Sync) صدا با تصویر شود
• عدم پشتیبانی از زیرنویس و multimedia
• با اتلاف (Lossy) است و با اینکه حجم کمتری دارد اما برای ویدیوهای با کیفیت بالا پیشنهاد نمی شود
• امکان پخش و نقض قوانین کپی رایت
• فرمت WMV

فشرده ترین فرمت ویدیویی دنیا WMV می باشد که توسط مایکروسافت توسعه داده شد. به دلیل تطابق کمی که دارد، فرمت استانداردی محسوب نمی شود. تفاوت مهمی که با فرمت MP4 دارد در این است که فرمت MP4 دارای اتلاف است و WMV، بدون اتلاف است؛ کیفیت ویدیو بعد از فشرده سازی افت نمی کند که خودش نکته قابل تاملی است! از این فرمت سیستم عامل های مایکروسافت به راحتی پشتیبانی می شود.

مزایا:

• فرمت مناسبی برای استریم کردن در اینترنت
• فرمت پیشفرض سیستم عامل ویندوز است که در تمامی دستگاه ها پشتیبانی می شود
• پشتیبانی بسیاری از برنامه های قدیمی (حتی پاورپوینت های نسخه قدیمی) از این فرمت
• فشرده سازی 2 برابری نسبت به  MPEG-4
• حفاظت از حقوق کپی رایت در رسانه های دیجیتال

معایب:

• فقط سیستم عامل های مایکروسافت از این فرمت پشتیبانی می کنند! با دیگر سیستم عامل ها مانند لینوکس، سیستم عامل های اپل سازگار نیست اما برنامه هایی وجود دارند که از بتوانند این فرمت را باز کنند
• فشرده سازی با اتلاف (Lossy)
• برای خرید دستگاه ضبط آنالوگ dvr برایتون از این صفحه دیدن نمایید.

فرت MOV (QuickTime)

فرمتی دیگر که توسط کمپانی اپل توسعه داده شده فرمت MOV یا Quicktimeاست. این فرمت معمولا برای ادیت و ویرایش ویدیو و کمتر برای مشاهده و فرمت نهایی استفاده می شود. این فرمت بر خلاف بسیاری از فرمت ها از ویدیو های alpha channel (بدون بکگراند) نیز پشتیبانی می کند. در دستگاه های اپل “بهتر” پشتیبانی می شود و در دیگر دستگاه ها با برنامه های مختلف مانند Windows media player، Apple QuickTime و VLC یا برنامه های حرفه ای تدوین و ویرایش (مانند adobe after effects یا adobe premiere) امکان مشاهده و باز کردن یا استفاده از آن وجود دارد.

مقاله پیشنهادی: رزولوشن (Resolution) دوربین مداربسته چیست؟ کیفیت دوربین

مزایا:

• فرمتی استاندارد برای ادیت حرفه ای ویدیو
• کیفیت بالا

معایب:

• دستگاه های کمی از این فرمت پشتیبانی می کنند
• کاهش کیفیت فایل بعد از فشرده سازی

فرمت AVI

نام این فرمت از Audio، Video، Interleave گرفته شده است. این فرمت را شرکت مایکروسافت در نوامبر 1992 ارائه کرده است. AVI از قدیمی های بازار فرمت های صوتی-تصویری است و سازگاری خوبی با دیگر دستگاه ها (حتی اپل) دارد. حجم بسیار بالا به نسبت دیگر فرمت های تصویر، از معایت بزرگ این فرمت است.

مزایا:

• کیفیت بالای صدا و تصویر
• قابلیت پخش در DVD ها
• پشتیبانی شده در سیستم عامل های ویندوز و غیر ویندوز
• عدم نیاز به نرم افزار یا سخت افزار خاص

معایب:

• در صورت عدم فشرده سازی، حجم بسیار بالا به نسبت دیگر فرمت ها دارد
• بعد از فشرده سازی، lossy است؛ بسته به میزان فشرده سازی از کیفیت ویدیو و دیگر متادیتا ها کاسته می شود
• تعامل با کاربر ندارد! مانند قابلیت resume کردن ویدیو متوقف شده (pause) شده
• از فایل های دارای زیرنویس پشتیبانی نمی کند

فرمت (Matroska (MKV

اگر دنبال فرمتی هستید که چندین زبان را پشتیبانی کند، امکان قراردادن چندین زیرنویس، فصل (chapter) ها، منو و فراداده ها (Metadata) را داراست، MKV بهترین انتخاب است. این فرمت روسی که Matroska نیز نامیده می شود بسیار شبیه mp4 می باشد. کیفیت بالا ولی با قابلیت های بیشتر! از دیگر قابلیت های حائز اهمیت این فرمت سازگاری با استریم ویدیو می باشد. با اینکه این فرمت قابلیت های فراوانی دارد اما همچنان در دستگاه های موبایل به خوبی پشتیبانی نمی شود. اما برنامه های معروفی چون KMPlayer، MX Player، MKPlayer،MKV Player و VLC Media Player از این فرمت پشتیبانی می کنند.

• مزایا:
• پشتیبانی از چندین multimedia، نظر تعداد بی شماری ویدیو، زیرنویس، صدا و …
• صدا و تصویر با کیفیت بالا
• پشتیبانی از انواع کُدِک ها

معایب:

• عدم پشتیبانی در تمامی دستگاه های موبایل
• ممکن است حجم بیشتری داشته باشد!
• محبوبیت کمتر نسبت به MP4